Do 16 januari 2020: Lezing door Emile Smit over het laatste oorlogsjaar

DONDERDAG 16 januari 2020: lezing door de heer Emile Smit over het laatste oorlogsjaar

Inloop vanaf 14.00 uur, lezing 14.30 uur tot 16.00 uur.

Let op: deze lezing in een middaglezing!

Voor leden van de HKWB (en 1 partner) gratis, niet-leden betalen een geringe bijdrage van 3 euro.

Locatie De Pluk, Rijksstraatweg in Geldermalsen

In heel veel overzichten van Nederland in de Tweede Wereldoorlog komt de Operatie Market-Garden uitgebreid aan de orde. De luchtlandingen en de gevechten rond Arnhem hebben grote indruk gemaakt. Nadat op 26 september 1944 de laatste Engelsen uit Oosterbeek waren teruggetrokken, lijkt de oorlog bijna tot stilstand te komen. Het westen van het land kende de Hongerwinter en dan komt de bevrijding. Dat is het stereotype beeld.

Voor het Rivierenland is dat beeld volstrekt onjuist! Daar barstte de hel los ná Market-Garden. In een deel van de Betuwe lagen geallieerden en Duitsers tegenover elkaar. Dat leidde bijvoorbeeld in oktober 1944 tot zware gevechten rond Opheusden. Vervolgens namen de Britten na de bevrijding van westelijk Brabant positie in ten zuiden van de Waal. Plaatsen aan de rivier lagen regelmatig, soms dagelijks onder artillerievuur. Een groot aantal burgers kwam om het leven en op den duur moesten alle burgers een goed heenkomen zoeken in het achterland. Sommigen moesten in de koude januarimaand van 1945 evacueren in Friesland!

Plaatsen die verder van de rivier lagen, hadden weer andere problemen. Bijvoorbeeld hoog water, nadat de Duitsers op 2 december 1944 de dijk bij Driel lieten springen. Men moest evacués opvangen of verplichte diensten vervullen voor de Duitse bezetter. Gemeenten kregen in toenemende mate te maken met meedogenloze NSB-burgemeesters. In het westelijk rivierengebied duurde die situatie tot aan de Duitse capitulatie op 5 mei 1945. Daarna brak nog de tijd aan van puinruimen, overlast door ziekte of ongedierte en allerlei andere ellende.

In de lezing wordt een beeld geschetst van dit laatste oorlogsjaar, waarin het rivierengebied meer dan gemiddeld leed onder de oorlog.

Emile Smit (1950) studeerde geschiedenis in Nijmegen. In 1975 promoveerde hij op het proefschrift De oude Kleefse enklaves en hun overgang naar Gelderland, 1795-1817. Van 1975 tot 2010 was hij werkzaam in het onderwijs in Tiel. Hij is gespecialiseerd in de geschiedenis van Huissen en Tiel. Na zijn pensionering in 2010 is Smit vooral als schrijver van historische boeken en als redacteur actief.